Paszportowanie roślin
Paszport roślin (Plant passport) stanowi etykieta lub etykieta z towarzyszącym dokumentem dołączona do roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów. Fakt załączenia paszportu roślin stanowi poświadczenie, że rośliny, produkty roślinne lub przedmioty, którym on towarzyszy:
- zostały wyprodukowane przez podmiot zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa lub służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego,
- są wolne od organizmów kwarantannowych oraz spełniają wszystkie wymagania specjalne, lub
- podczas wprowadzania na terytorium Unii Europejskiej zostały poddane granicznej kontroli fitosanitarnej na podstawie której zostały uznane za spełniające wymagania specjalne obowiązujące we Wspólnocie, a podmiot je importujący jest zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa lub służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego.
W myśl przepisów paszport roślin powinien towarzyszyć roślinom, produktom roślinnym i przedmiotom wymienionym w załączniku nr 5 część A do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych (treść dostępna tutaj).
Aby etykieta lub etykieta z towarzyszącym dokumentem mogły być uznane za paszport roślin powinny zawierać, następujące informacje:
- określenie "paszport roślin" oraz oznaczenie EC
- oznaczenie literowe państwa, w którym paszport roślin został wydany
- określenie organu wydającego paszport roślin, a w przypadku paszportu wydanego przez wojewódzkiego inspektora - napis "Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa"
- numer wpisu podmiotu do rejestru przedsiębiorców
- numer partii roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów lub kolejny numer paszportu
- łacińską nazwę botaniczną rośliny lub nazwę produktu roślinnego wraz z łacińską nazwą botaniczną rośliny, z której został on wytworzony, lub nazwę przedmiotu
- ilość roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, dla której został wydany paszport
- symbol "ZP" i oznaczenie strefy, w przypadku przeznaczenia roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów do strefy chronionej
- symbol "RP" w przypadku wydania paszportu zastępczego
- nazwę państwa pochodzenia lub państwa wysyłającego, jeżeli rośliny, produkty roślinne lub przedmioty pochodzą z państwa trzeciego.
Jeżeli etykieta zawiera wszystkie wymagane informacje stanowi paszport roślin. Dopuszcza się, aby na etykiecie znajdowały się jedynie informacje z pkt. 1-5 w przypadku, gdy na dokumencie handlowym lub pisemnej informacji dołączonej do dokumentu handlowego towarzyszącego roślinom, produktom roślinnym lub przedmiotom znajdują się wszystkie konieczne dane.
Aktualnie w Polsce stosowane są paszporty roślin w postaci:
- etykiet zawierających wszystkie wymagane informacje (punkty 1-10)
- etykiet skróconych zawierających informacje z punktów 1-5 wraz z jedną wspólną dla całości znakowanego towaru etykietą zawierającą pełną 10 punktową informację, tylko w przypadku gdy obie te etykiety towarzyszą towarom mamy do czynienia z paszportem roślin
- etykiet dla ziemniaków sadzeniaków stanowiących jednocześnie urzędowe etykiety nasienne (zawierających informacje z punktów 1-10 oraz dane wymagane dla urzędowej etykiety nasiennej zgodnie z ustawą o nasiennictwie (treść dostępna tutaj)
- etykiet dla kwalifikowanego materiału szkółkarskiego roślin sadowniczych, stanowiących jednocześnie urzędowe etykiety nasienne (zawierających informacje z punktów 1-10 oraz dane wymagane dla urzędowej etykiety nasiennej zgodnie z ustawą o nasiennictwie (treść dostępna tutaj).
Etykietę opisaną w punktach 1, 3 i 4 oraz etykietę skróconą opisaną w punkcie 2 przytwierdza się do roślin, produktów roślinnych, przedmiotów, ich opakowań, lub przewożących je środków transportu. Pełną 10-punktową etykietę, opisaną w punkcie 2 dołącza się do towarzyszącego roślinom, produktom roślinnym lub przedmiotom dokumentu handlowego. Wszystkie te etykiety należy przytwierdzać na trwałe, w sposób uniemożliwiający ich usunięcie i ponowne wykorzystanie.
Zapisy na etykietach powinny być dokonywane drukowanymi literami w języku polskim lub w języku innego państwa członkowskiego, bez skreśleń i poprawek.
W przypadku dzielenia lub łączenia roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów lub w przypadku zmiany zdrowotności roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów wydaje się paszport zastępczy. Na paszporcie tym zamieszczane jest wtedy oznaczenie RP (Replacement Passport) oraz numer rejestracyjny producenta lub importera z pierwotnego paszportu roślin.
Paszporty roślin (wszystkie typy) są przygotowywane i wydawane w jednostkach Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa tj. wojewódzkich inspektoratach i podległych im oddziałach terenowych i granicznych. W celu uzyskania paszportu roślin należy do właściwej jednostki złożyć wniosek o jego wydanie.
Wniosek ten powinien zawierać następujące informacje:
- imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy
- numer wpisu do rejestru przedsiębiorców
- nazwę rośliny, produktu roślinnego lub przedmiotu
- ilość roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów
- ilość potrzebnych paszportów roślin
- oznaczenie strefy chronionej, jeżeli rośliny, produkty roślinne lub przedmioty są przeznaczone do tej strefy
- numer poprzedniego producenta, w przypadku paszportu zastępczego
- nazwę państwa pochodzenia albo państwa wysyłającego.
Paszport roślin wydaje się dla roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów jedynie wtedy, gdy przeprowadzane u podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców, w trakcie cyklu produkcyjnego, kontrole oraz w niektórych przypadkach badania laboratoryjne wykazały, że przedmiotowe rośliny, produkty roślinne lub przedmioty:
- są wolne od organizmów kwarantannowych oraz
- spełniają określone dla tych roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów wymagania specjalne.
Jeżeli powyższe warunki nie zostały spełnione wojewódzki inspektor w drodze decyzji odmawia wydania paszportu roślin.
Dzięki danym zawartym na paszporcie roślin możliwa jest szybka identyfikacja miejsca pochodzenia znajdującego się na rynku materiału roślinnego oraz jego producenta, dystrybutora lub importera. Tym samym paszport roślin umożliwia identyfikację ewentualnych źródeł porażenia roślin, produktów roślinnych i przedmiotów przez organizmy kwarantannowe.
Zakres paszportowania
Wykaz roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, które muszą być zaopatrzone w paszport roślin przed przemieszczaniem lub wprowadzaniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, znajduje się w załączniku nr 5 do właściwego rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych. Aktualna treść tego rozporządzenia dostępna jest tutaj.
Wzory paszportów roślin
Paszport 10-cio informacyjny
Paszport 5-cio informacyjny
Paszport dla sadzeniaków ziemniaka (w oryginale występuje w kilku kolorach)
Paszport dla materiału szkółkarskiego
